Η παρούσα εργασία διερεύνα τη διαχρονική εξέλιξη (έτη 1961-2001) της ανταγωνιστικότητας (competίtίveness) τον εξωτερικού εμπορίου επιλεγμένων ελληνικών παραδοσιακών αγροτικών προϊόντων (οπωροκηπευτικά, οίνος και ελαιόλαδο). Τα προϊόντα αυτά χαρακτηρίζονται από την ελληνική ιδιοτυπία ποιότητας και έχουν αποτελέσει την αιχμή της επιτυχίας του ελληνικού εξωτερικού εμπορίου αγροτικών προϊόντων, προσφέροντας σημαντικά οικονομικά και κοινωνικά οφέλη. Επιπρόσ0ετα, το συνεχώς απελευθερωμένο από εμπορικούς φραγμούς και διεθνοποιούμενο περιβάλλον των συναλλαγών, λόγω των συμφωνιών στο πλαίσιο τον Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, εντείνει διαρκώς τον ανταγωνισμό ανάμεσα στις αλυσίδες προσφοράς των αγροτικών προϊόντων, ξεπερνώντας κάθε είδους γεωγραφικά ή διοικητικά σύνορα και αναδεικνύει προϊόντα, δια0έσιμα όλες τις εποχές του έτους, στη βάση του ανταγωνιστικού τούς πλεονεκτήματος. Στόχος είναι να καλυφθούν οι διαφοροποιούμενες και αναβαθμιζόμενες ανάγκες του σύγχρονού καταναλωτή και εν γένει της απαιτητικής ζήτησης, πού χαρακτηρίζει τις αναπτυγμένες οικονομικά κοινωνίες, για προϊόντα υγιεινά, ασφαλή, σε επι0υμητή μορφή και χρηστικότητα, φιλικά προς το περιβάλλον και σε ικανοποιητικά προσφερόμενες τιμές. Τέτοια προϊόντα είναι και τα εξεταζόμενα στην παρούσα εργασία. Σημειώνεται ότι, η αξία της εργασίας, εκτός από τη συμβολή της στην εξέταση της ανταγωνιστικότητας των συγκεκριμένων προϊόντων ενδιαφέροντος, έγκειται στην επιλογή και εφαρμογή της κατάλληλης μεθοδολογίας, η οποία και είναι αξιοποιήσιμη για κάθε είδους προϊόν, πέραν των αγροτικών προϊόντων. Ειδικότερα, για τις ανάγκες της παρούσας έρευνας, γίνεται συλλογή, συστηματοποίηση και επεξεργασία διεθνώς έγκυρων και αξιόπιστων στατιστικών στοιχείων (χρονολογικές σειρές FAOSTAT) αξίας εξαγωγών και εισαγωγών (εκφρασμένα σε δολάρια ΗΠΑ για λόγους αποπληθωρισμού) για κάθε ένα από τα προϊόντα ενδιαφέροντος και τη χρονική περίοδο αναφοράς. Στη συνέχεια, υπολογίζεται, η εξέλιξη σειράς αντιπροσωπευτικών αριθμοδεικτών, που συνεισφέρουν στη μελέτη της ανταγωνιστικότητας του εξωτερικού εμπορίου των συγκεκριμένων προϊόντων. Οι αριθμοδείκτες, που χρησιμοποιούνται, είναι το εμπορικό ισοζύγιο ((πιά balance), ο δείκτης κάλυψης εισαγωγών (ίmport coverage ίndex), το σχετικό συγκριτικό πλεονέκτημα (relatίve comparatίve advantge) ή δείκτης Balassa, και ο δείκτης εισαγωγικής διείσδυσης (ίmport penetratio ίndex). Ακολουθεί η γραφική απεικόνισή των αριθμοδεικτών αυτών, διερευνάται η διαχρονική τάση τους με τη μέθοδο της απλής παλινδρόμησης (εξαρτημένη μεταβλητή ο κάθε αριθμοδείκτης και ανεξάρτητη μεταβλητή ο χρόνος) και εκτιμάται η εξίσωση της τάσης τους με τη μέθοδο των ελαχίστων τετραγώνων (OLS) και στη βάση διαφόρων πρόσφορων αλγεβρικών μορφών. Ακόμη, υπολογίζονται οι ετήσιοι ρυθμοί μεταβολής των αριθμοδεικτών ανταγωνιστικότητας τον εξωτερικού εμπορίου των επιλεγμένων αγροτικών Προϊόντων. με τη μέθοδο τον απλού ανατοκισμού για την περίοδο αναφοράς και με τη χρήση ως αρχικών και τελικών τιμών, αυτών που προκύπτουν από τις εκτιμημένες εξισώσεις ελαχίστων τετραγώνων. Τέλος, τα ευρήματα της όλης εργασίας συζητώντας, σε επίπεδο προϊόντος και προτείνονται κατευθύνσεις ειδικής. αλλά και γενικής επιχειρησιακής πολιτικής για την ανταγωνιστικότητα τον εξωτερικού εμπορίου.
The present work investigates the evolution (1961-2001) of the competitiveness of foreign trade of selected Greek traditional agricultural products (fruits and vegetables, wine and olive-oil). These products are characterised by their high quality and have essentially contributed to the success of the Greek foreign trade of agricultural products, bringing important economic and social benefits to the country. The continuous liberalisation of international trade and the globalised environment of transactions, due to the agreements of the World Trade Organisation, intensifies the competition among the supply chains of agricultural products. Such products are now available throughout the year on the basis of their competitive advantage. The objective is to satisfy the needs of the demanding consumer of the economically advanced societies, by providing healthy and safe products in the requested form, friendly to the environment and in satisfactory prices. Such products are examined here. The present work examines the competitiveness of fruits and vegetables, wine and olive-oil as well as the suitability of various methodological tools destined to evaluate competitiveness. For the needs of the present research, time-series data (from FAOSTAT). referring to the value of exports and imports (expressed in dollars USA) is used for each one of the products in question. On the basis of this data, the evolution of the representative competitiveness indices of foreign trade is derived for each product. The indices employed are the trade balance. the import coverage index, the relative comparative advantage, or Balasa, index, and the import penetration index. Next, these indices are presented in diagrammatic form and their trend is derived by using Ordinary Least Squares and then selecting the most appropriate algebraic form. Further, the annual rates of change of the competitiveness indices of foreign trade of the selected agricultural products are calculated by using the method of simple compound interest for the period of reference, with initial and final prices those produced by the estimated regression equations. Finally, the findings are discussed and directions are proposed for an operational policy regarding competitiveness of foreign trade.