Περίληψη:Τα Κουνούπια είναι η σημαντικότερη αιτία θανάτου σε παγκόσμιο επίπεδο. Ως διαβιβαστές επικίνδυνων νοσημάτων έχουν καθορίσει την Παγκόσμια Ιστορία προκαλώντας κοινωνικές και οικονομικές αλλαγές. Κατά συνέπεια τα νοσήματα αυτά που μεταδίδονται στον άνθρωπο με τα δήγματα των κουνουπιών έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την Δημόσια Υγεία.
Η Ομοταξία Insecta (Έντομα) των Αρθρόποδων περιλαμβάνει την Τάξη Diptera, Οικογένεια Culicidae στην οποία ανήκουν τα κουνούπια. Είναι δίπτερα έντομα, εξαιρετικά ενοχλητικά, αφού τόσο η παρουσία τους όσο και η ανάπτυξη τους σε μεγάλους πληθυσμούς, σε μια περιοχή, δυσχεραίνει τη διαβίωση των κατοίκων της, αποτελεί δυνητικό κίνδυνο για την υγεία τους και εμπόδιο στην τουριστική ανάπτυξη της περιοχής.
Η Εντομολογική Διερεύνηση των κουνουπιών Υγειονομικής Σημασίας, στην οποία δραστηριοποιείται ο Τομέας Παρασιτολογίας, Ιατρικής Εντομολογίας και Τροπικών Νοσημάτων της ΕΣΔΥ, αποτέλεσε το αντικείμενο της έρευνας της παρούσας εργασίας.
Συγκεκριμένα η ερευνητική προσπάθεια εστιάζεται στη διερεύνηση:
α. Του κουνουπιού Aedes albopictus, (Υποοικογένεια Culicinae), το οποίο ενοχοποιείται ως διαβιβαστής του Δάγκειου Πυρετού, του Ιού του Δυτικού Νείλου, του Κίτρινου Πυρετού, του Πυρετού Chikungunya καθώς και άλλων αρμποϊώσεων και
β. Ορισμένων ειδών του γένους Anopheles, (Υποοικογένεια Anophelinae), τα οποία ενοχοποιούνται για τη μετάδοση της Ελονοσίας, η οποία είναι η πιο σημαντική λοιμώδης ασθένεια.
Σκοπός της ερευνητικής προσπάθειας είναι η αναζήτηση νέων δεδομένων για το κουνούπι Aedes albopictus και ο εντοπισμός ειδών του γένους Anopheles στην ευρύτερη περιοχή της Αττικής, με την τοποθέτηση παγίδων ωοαπόθεσης στην πρώτη περίπτωση και παγίδων Light Trap στη δεύτερη περίπτωση.
Στόχος του ερευνητικού προγράμματος είναι να εκτιμηθεί ο πιθανός κίνδυνος εμφάνισης νοσημάτων που μεταδίδονται με τα δήγματα των κουνουπιών αυτών.
Η έρευνα υλοποιήθηκε και ολοκληρώθηκε κατά τη διάρκεια δύο Ακαδημαϊκών Ετών (2008 – 2009 & 2009-2010).
Οι Σταθμοί Δειγματοληψίας επιλέχθηκαν με βάση τους πιθανούς βιότοπους ανάπτυξης των κουνουπιών. Συνολικά τοποθετήθηκαν τριακόσιες πενήντα οκτώ (358) παγίδες ωοαπόθεσης για το Aedes albopictus και έξι (6) παγίδες Light Trap για τα Anopheles.
Η συλλογή των παγίδων ωοαπόθεσης γινόταν σε εβδομαδιαία βάση, ενώ οι παγίδες Light Trap τοποθετούνταν το βράδυ και συλλέγονταν το πρωί.
Η αναγνώριση και η ταυτοποίηση τόσο των ανώριμων σταδίων των κουνουπιών όσο και των ενήλικων-ακμαίων έγινε στο Εργαστήριο Ιατρικής Εντομολογίας της ΕΣΔΥ.
Συγκεκριμένα ερευνήθηκαν οι περιοχές:
Α) Μαραθώνας, όπου τοποθετήθηκαν οι έξι (6) παγίδες Light Trap και εντοπίστηκαν τα κουνούπια Anopheles και ογδόντα οκτώ (88) παγίδες ωοαπόθεσης στις οποίες δεν βρέθηκε το κουνούπι Aedes albopictus.
Β) Τέσσερις Δήμοι της Δυτικής Αττικής:
Β1) Δήμος Ιλίου, όπου τοποθετήθηκαν εκατόν δέκα οκτώ (118) παγίδες ωοαπόθεσης και εντοπίστηκε το κουνούπι Aedes albopictus
Β2) Δήμος Πετρούπολης, όπου τοποθετήθηκαν δεκαέξι (16) παγίδες ωοαπόθεσης και δεν εντοπίστηκε το κουνούπι Aedes albopictus
Β3) Δήμος Καματερού, όπου τοποθετήθηκαν εκατόν εξήντα (60) παγίδες ωοαπόθεσης και εντοπίστηκε το κουνούπι Aedes albopictus
Β4) Δήμος Αγίων Αναργύρων, όπου τοποθετήθηκαν εβδομήντα έξι (76) παγίδες ωοαπόθεσης και εντοπίστηκε το κουνούπι Aedes albopictus
Είναι σημαντική η γνώση της παρουσίας ή όχι των κουνουπιών υγειονομικής σημασίας σε μια περιοχή γιατί βοηθά στην έγκαιρη αντιμετώπιση του προβλήματος, τη σωστή ενημέρωση των πολιτών και την ευαισθητοποίηση των αρμόδιων φορέων για τη λήψη μέτρων προστασίας.
Θα πρέπει να λαμβάνονται μέτρα κατά των δηγμάτων των κουνουπιών ώστε να ελαχιστοποιείται ο κίνδυνος έκθεσης των ανθρώπων σε αυτά, σε περιοχές που υπάρχει κίνδυνος αρμπολοιμώξεων.
Είναι επιτακτική η ανάγκη συνέχισης των προσπαθειών εντοπισμού και παρακολούθησης της εξάπλωσης των κουνουπιών υγειονομικής σημασίας, με την ελπίδα πραγματοποίησης πιο οργανωμένων προγραμμάτων ελέγχου, στο μέλλον και τη λήψη μέτρων πρόληψης, σε μια προσπάθεια προάσπισης της Δημόσιας Υγείας.
Abstract:Mosquitoes of medical importance are of great interest to Public Health. The mosquitoes that belong to the Family Culicidae are the most important vector-borne diseases and a risk for human health. They incriminated in the transmission of diseases such: Yellow Fever, Dengue Fever, West Nile, Dengue Hemorrhagic Fever, Dilofilariasis, Malaria. Malaria is responsible for 1 – 2 million deaths per year.
The intensification of entomological investigations of diseases transmitted by mosquitoes is necessary in an effort to protect Public Health. Protective measures against mosquito bites is also necessary in high risk areas.
The purpose of this research was the further collection of new data on the mosquito Aedes albopictus, as well as the identification of some species of the genus Anopheles in the wider area of Athens.
The entomological survey was completed in two years and was conducted during the years 2008-2009 and 2009-2010.
The presence of the mosquito Aedes albopictus was detected in the municipalities of Ilion, Agioi Anargyroi, Kamatero. The mosquito was not verified in the municipality of Petroupolis and Marathon.
Species of the genus Anopheles were found in the area of Marathon in six sampling stations.