Η επαγγελματική εξουθένωση από τότε που προσδιορίστηκε απασχολεί του εργασιακούς χώρους, και ιδιαίτερα των υπηρεσιών. Η παρούσα εργασία είναι μια έρευνα που διερευνά την επαγγελματική εξουθένωση και την ψυχολογική καταπόνηση σε τέσσερις δημόσιες μονάδες κοινωνικής φροντίδας κλειστής περίθαλψης, όπου δεν υπάρχουν ανάλογες έρευνες στον Ελλαδικό χώρο, με βασικό σκοπό να διαπιστώσει ομοιότητες και διαφορές τόσο με την θεωρία και με προηγούμενες έρευνες όσο και με αποτελέσματα σε άλλους χώρους υγείας όπως τα νοσοκομεία, όπου υπάρχει προηγούμενη ερευνητική εμπειρία. Αφού διατυπωθούν τα ερευνητικά ερωτήματα, η εργασία συνεχίζει με τον εννοιολογικό προσδιορισμό του θέματος, αρχίζοντας από το εργασιακό άγχος, ως την αντίδραση που κινητοποιεί ο εργαζόμενος μπροστά στις απαιτήσεις και τα προβλήματα της εργασίας του, μέχρι τον προσδιορισμό που έχει επικρατήσει για την επαγγελματική εξουθένωση ως μια μορφή χρόνιου και παρατεταμένου επαγγελματικού stress, όπου το άτομο αποδυναμώνεται ψυχικά και δεν μπορεί να αντιμετωπίσει τους ιδιαίτερα έντονους πιεστικούς παράγοντες της εργασίας του. Αφού γίνει και μια ιστορική αναδρομή, στην συνέχεια ανασκοπείται η βιβλιογραφία καθώς αναλύονται οι επικρατέστερες θεωρίες ερμηνείας του εργασιακού στρες (θεωρία του ελέγχου και των απαιτήσεων, θεωρία των απαιτήσεων και των πηγών, θεωρία της διατήρησης των πόρων, κ.α.) και των μοντέλων της επαγγελματικής εξουθένωσης (το διαδραστικό μοντέλο, το μοντέλο των 4ον σταδίων, το μοντέλο της Pines, κ.α.), με μεγαλύτερη βαρύτητα στο τριαδιάστατο μοντέλο της Maslach που δέχεται ότι η εξουθένωση έχει τρεις διαστάσεις (την συναισθηματική εξάντληση, την αποπροσωποποίηση, και την μείωση των προσωπικών επιτευγμάτων), και στα μετέπειτα μοντέλα άλλων που έχει επηρεάσει. Για να υπάρχουν δεδομένα σύγκρισης αναφέρονται οι ερευνητικές απόψεις τόσο για τα αίτια όσο και για τα αποτελέσματα της επαγγελματικής εξουθένωσης, με ιδιαίτερη αναφορά στις μονάδες υγείας, όπως επίσης και με αναφορές στον Ελλαδικό χώρο, για τον οποίο δεν υπάρχει ανάλογη έρευνα σε κλειστά ιδρύματα περίθαλψης. Επεξηγείτε η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε σημειώνοντας τον χαρακτήρα του δείγματος (δείγμα σκοπιμότητας), όπως επίσης αναλύονται οι μεταβλητές, η εγκυρότητα των εργαλείων μέτρησης με υπολογισμό του δείκτη α και σύγκριση με άλλες έρευνες, ο τρόπος συλλογής και η στατιστική επεξεργασία που χρησιμοποιήθηκε καθώς εφαρμόστηκαν κυρίως μη παραμετρικές διαδικασίες καθώς το δείγμα ούτε τυχαιοποιημένο ήταν, ούτε και ακολουθεί κανονική κατανομή. 16 Έπειτα παρουσιάζονται τα αποτελέσματα. Στην ανάλυση των αποτελεσμάτων παρουσιάζονται οι σημαντικές σχέσεις μεταξύ των τριών διαστάσεων της εξουθένωσης, αλλά και με το άγχος και την κατάθλιψη. Επίσης παρουσιάζονται οι διαφορετικές αιτίες (πίεση, δυνατότητα αυτονομίας, υποστήριξη, προοπτικές εξέλιξης, αποτελέσματα εργασίας, ικανοποίηση, χαρακτηριστικά της προσωπικότητας κ.α.) που επηρεάζουν τις 3 διαστάσεις της επαγγελματικής εξουθένωσης, μάλιστα με διαφορετικό τρόπο την κάθε μια. Η αιτία που αναδεικνύεται να επηρεάζει την πιο βασική διάσταση, την εξάντληση, είναι η πίσης και ο φόρτος εργασίας. Εν συνεχεία παρουσιάζονται οι επιπτώσεις της εξουθένωσης στην εργασία (ποιότητα εργασίας, συνθήκες εργασίας) και στο ανθρώπινο δυναμικό (στάση απέναντι στην εργασία και το επάγγελμα, τάση για αποχώρηση, αξιολόγηση της απόδοσης κ.α.) που συνδέονται στατιστικά σημαντικά με αυτήν, με πιο σημαντική την πολύ άσχημη εκτίμηση των εργασιακών συνθηκών των συναισθηματικά εξαντλημένων υπαλλήλων. Στην ανάλυση γίνεται μια σύγκριση των διαφόρων θεωριών του εργασιακού άγχους (μοντελοποιώντας τις θεωρίες δεχόμενοι δύο παράγοντες για κάθε μια που δρουν αθροιστικά) σε σχέση με τα αποτελέσματα, όπου φαίνεται ότι καμία θεωρία δεν μπορεί να εξηγήσει πλήρως της εξουθένωση στις 3 διαστάσεις της. Η σχέση με τα δημογραφικά αποτελέσματα δείχνει ότι τα άτομα με τριτοβάθμιο επίπεδο εκπαίδευσης είναι πιο ευάλωτα στην επαγγελματική εξουθένωση, όπως επίσης ότι δεν υπάρχουν διαφορές μεταξύ ηλικίας, φύλου, και τμήματος εργασίας. Έπειτα καταλήγουμε στην συζήτηση, διατυπώνοντας τα συμπεράσματα. Επιβεβαιώνεται η σχέση των 3 διαστάσεων καθώς και η σχέση τους με το άγχος και την κατάθλιψη. Ακόμη διαπιστώνεται ότι η εξουθένωση σε σχέση με τον χρόνο δεν ακολουθεί γραμμική πορεία, αλλά κυκλικές μεταβολές, έτσι είναι περισσότερο μια διαδικασία που επαναλαμβάνεται, και μάλιστα κάθε διάσταση μπορεί να ακολουθεί διαφορετικό κύκλο από ότι οι άλλες. Η έρευνα αυτή καταλήγει στο ότι δεν υπάρχουν σημαντικές διάφορες στο επίπεδο εξουθένωσης μεταξύ μονάδων κλειστής περίθαλψης και άλλων μονάδων υγείας, ούε και μεταξύ τμημάτων, δείχνοντας ότι πιθανότατα η εξουθένωση δεν απορρέει από αυτό καθεαυτό το αντικείμενο εργασίας. Επίσης όσο ανεβαίνει το επίπεδο εκπαίδευσης τόσο περισσότερο υπάρχει κίνδυνος εξουθένωσης. Σε σχέση με τα αίτια φαίνεται ότι τελικά αυτά έχουν ως πηγή διοικητικούς και οργανωτικούς παράγοντες καθώς και το πώς τους αντιμετωπίζει το ίδιο το άτομο. Περαιτέρω επιβεβαιώνονται οι συνέπειες της εξουθένωσης όπως περιγράφονται από την βιβλιογραφία, με σημαντικές επιπτώσεις στις εργασιακές συνθήκες, στην αποχώρηση του προσωπικού και στην παραγωγική διαδικασία.