Περίληψη:ΣΚΟΠΟΣ: Ο κύριος σκοπός της εργασίας ήταν η καταγραφή και η εκτίμηση των στάσεων και των συμπεριφορών των εφήβων μαθητών των 1ου και 2ου Επαγγελματικών Λυκείων Τρίπολης (ΕΠΑ.Λ.) σε θέματα: σωματικού βάρους, διατροφής, φυσικής δραστηριότητας και κατανάλωσης οινοπνεύματος. ΥΛΙΚΟ / ΜΕΘΟΔΟΣ: Το δείγμα αποτέλεσαν 225 έφηβοι μαθητές (63,5% αγόρια και 36,5% κορίτσια), με μέσο όρο (Μ.Ο.) ηλικίας τα 16,8 έτη. Το ερωτηματολόγιο που χρησιμοποιήθηκε έχει ως βάση το αντίστοιχο που χρησιμοποιεί το Youth Risk Behavior Surveillance System (Y.R.B.S.S.) του Αμερικάνικου Center for Disease Control (C.D.C.) και αποτελείται από 38 ερωτήσεις. Η συμμετοχή στην έρευνα ήταν ανώνυμη κι εθελοντική και πραγματοποιήθηκε κατόπιν άδειας του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου στο χώρο του σχολείου από τις 24 Νοεμβρίου έως και την 1 Δεκεμβρίου 2006. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ : 1. Σωματικό βάρος: ο μέσος όρος του Δείκτη Μάζας Σώματος (Μ.Ο. Δ.Μ.Σ.) των μαθητών υπολογίσθηκε στα 21,96 kg/m2. Τα αγόρια είχαν μεγαλύτερο Μ.Ο. Δ.Μ.Σ. (22,49 kg/m2) σε σχέση με τα κορίτσια (21,03 kg/m2). Σύμφωνα με τα κριτήρια κατάταξης της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας (Π.Ο.Υ.) το 21,3% έχει Δ.Μ.Σ. άνω των φυσιολογικών ορίων (27,6% των αγοριών και 12,2% των κοριτσιών). Οι μαθητές με αγροτική περιοχή κατοικίας εμφανίζουν Μ.Ο. Δ.Μ.Σ. μεγαλύτερο κατά 1,5 kg/m2 σε σχέση με αυτούς με αστική περιοχή κατοικίας. 2. Έλεγχος σωματικού βάρους: 3 στους 5 μαθητές (61,8%) θεωρούν το βάρος τους κανονικό, ωστόσο ένα σημαντικό ποσοστό, της τάξης του 24%, θεωρεί το βάρος του πάνω από το κανονικό. Το 40,4% των μαθητών χρησιμοποιεί την άσκηση, το 38,8% εφαρμόζει δίαιτες αδυνατίσματος και σαφώς μικρότερο ποσοστό μαθητών υιοθετεί ανορθόδοξους τρόπους (χρήση φαρμάκων, καθαρτικών κ.τ.λ.) για να ελέγξει το βάρος του. 3. Διατροφικές συνήθειες: το 64,9% των μαθητών καταναλώνουν σπάνια ή καθόλου φρέσκους χυμούς φρούτων κι ένα μεγάλο ποσοστό, της τάξης του 42,7%, καταναλώνει σπάνια ή καθόλου φρούτα. Η χαμηλή κατανάλωση φρέσκων χυμών και φρούτων συνοδεύεται από εξίσου χαμηλή κατανάλωση χυμών του εμπορίου και λαχανικών («ωμών», καρότων, πατάτας και βραστών λαχανικών). Υψηλά είναι και τα ποσοστά των μαθητών που καταναλώνουν σπάνια ή καθόλου γάλα (42,2%). 4. Φυσική Δραστηριότητα: το 48,1% των μαθητών συμμετέχει σε έντονη σωματική άσκηση λιγότερο από μία φορά την εβδομάδα, ενώ το 59,6% του μαθητικού πληθυσμού συμμετέχει σε ήπια σωματική άσκηση λιγότερο από μια φορά την εβδομάδα. To 54,7% των μαθητών κάνει ασκήσεις για ενδυνάμωση του σώματός του λιγότερο από μια φορά την εβδομάδα, ενώ οι 2 στους 5 δεν παρακολουθούν το μάθημα της Φυσικής Αγωγής και το 62,2% δεν συμμετέχει σε αθλητικές ομάδες. Τέλος περισσότερο από 2 ώρες την ημέρα παρακολουθεί τηλεόραση το 73,3% των μαθητών. 5. Κατανάλωση αλκοόλ: σχεδόν το σύνολο του μαθητικού πληθυσμού (94,7%) της έρευνας, αναφέρει πως έχει δοκιμάσει αλκοόλ, με τους μισούς μαθητές να έχουν πιει 40 ή περισσότερες φορές αλκοόλ σε όλη τους τη ζωή. Ο μέσος όρος ηλικίας πρώτης επαφής των μαθητών με το αλκοόλ είναι τα 13,1 έτη, ενώ συστηματικά καταναλώνει αλκοόλ το 39,2% και κατάχρηση (πάνω από 3 φορές τον τελευταίο μήνα) έκανε το 23,8% των μαθητών. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: • Όσον αφορά το σωματικό βάρος, τα αποτελέσματα της μελέτης είναι ενθαρρυντικά, αφού σε γενικές γραμμές ο μέσος όρος του Δ.Μ.Σ., τα ποσοστά του υπερβολικού βάρους και της παχυσαρκίας κυμάνθηκαν σε χαμηλότερα επίπεδα σε σχέση με αντίστοιχες μελέτες που πραγματοποιήθηκαν στον ελληνικό χώρο. • Η άσκηση αποτελεί τον κύριο τρόπο ελέγχου του σωματικού βάρους και έπεται η δίαιτα αδυνατίσματος. • Η πρόσληψη φρούτων, λαχανικών και γάλακτος παρουσιάζεται μειωμένη. • Η φυσική δραστηριότητα των μαθητών βρίσκεται σε χαμηλό επίπεδο. • Ο χρόνος παρακολούθησης τηλεόρασης παρουσιάζεται αυξημένος. • Η κατανάλωση αλκοόλ κινείται σε ανησυχητικά υψηλά επίπεδα καθώς παρατηρείται μικρή ηλικία πρώτης επαφής και μεγάλα ποσοστά χρήσης και κατάχρησης αλκοόλ.