Διερεύνηση κριτηρίων και μεθόδων αποτίμησης καταλληλότητας υλικών και επεμβάσεων συντήρησης χαρτιού/αρχείων σε σχέση με το σχεδιασμό των συνθηκών του περιβάλλοντος χώρου (Εφαρμογή στο ιστορικό αρχείο του Κ.Κ.Ε.).

dc.contributor.advisor	Ανδρεόπουλος, Ανδρέας	el
dc.contributor.advisor	Μοροπούλου, Αντωνία	el
dc.contributor.advisor	Κουή, Μαρία	el
dc.contributor.advisor	Παπασπυρίδης, Κωνσταντίνος	el
dc.contributor.author	Ζερβός, Σπυρίδων Γ.	el
dc.contributor.author	Zervos, Spiros	en
dc.date.accessioned	2014-03-13T09:35:54Z
dc.date.available	2014-03-13T09:35:54Z
dc.date.created	2000
dc.date.issued	2014-03-13
dc.identifier.uri	http://hdl.handle.net/11400/197
dc.rights	Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα 3.0 Ηνωμένες Πολιτείες	*
dc.rights.uri	http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/us/	*
dc.subject	Συντήρηση χαρτιού
dc.subject	Ιστορικό αρχείο ΚΚΕ
dc.subject	Κυτταρίνη
dc.title	Διερεύνηση κριτηρίων και μεθόδων αποτίμησης καταλληλότητας υλικών και επεμβάσεων συντήρησης χαρτιού/αρχείων σε σχέση με το σχεδιασμό των συνθηκών του περιβάλλοντος χώρου (Εφαρμογή στο ιστορικό αρχείο του Κ.Κ.Ε.).	el
heal.type	masterThesis
heal.classification	Chemistry & allied sciences
heal.classificationURI	N/A-Chemistry & allied sciences
heal.language	el
heal.access	free
heal.recordProvider	Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο/Σχολή Χημικών Μηχανικών	el
heal.abstract	Στην εργασία αυτή επιχειρείται για πρώτη φορά στην Ελλάδα η διερεύνηση κριτηρίων και μεθόδων για την αποτίμηση της καταλληλότητας επεμβάσεων συντήρησης χαρτιού, η εφαρμογή τους με στόχο την αποτίμηση των επεμβάσεων συντήρησης του Αρχείου του ΚΚΕ μετά την πλημμύρα του 1994 και η αξιολόγηση των συνθηκών φύλαξης του Αρχείου. Ο στόχος της συντήρησης χαρτιού είναι η επιβράδυνση της χημικής, μηχανικής και αισθητικής υποβάθμισης του. Στο αρχείο του ΚΚΕ επιλέχθηκε μετά από βιβλιογραφική έρευνα και την σύμφωνη γνώμη ειδικών ως μέθοδος για την επίτευξη του στόχου αυτού η αποξίνιση με υδατικό αιώρημα υδροξειδίου του ασβεστίου. Τα κριτήρια και οι μέθοδοι που αποφασίστηκε να χρησιμοποιηθούν για την αποτίμηση της επέμβασης συντήρησης σχετίζονται άμεσα με τις βασικές ιδιότητες του χαρτιού των οποίων η βελτίωση αποτελεί στόχο της συντήρησης: Για τον έλεγχο των χημικών ιδιοτήτων επιλέχθηκε η μέτρηση του pH, των μηχανικών η αντοχή στις αναδιπλώσεις, των οπτικών η μέτρηση των χρωματικών συντεταγμένων L* και b* του συστήματος CIELab* και για τον έλεγχο της δομής η εξέταση με το μικροσκόπιο οπτικών ινών. Τα κριτήρια που τέθηκαν ήταν αφ’ ενός μεν η βελτίωση των μετρούμενων ιδιοτήτων σαν άμεσο αποτέλεσμα της συντήρησης αφ’ ετέρου δε η επιβράδυνση της υποβάθμισης τους σαν έμμεσο αποτέλεσμα της συντήρησης μετά από τεχνητή θερμική γήρανση για 3 και 6 ημέρες στους 105ºC. Τα δείγματα που χρησιμοποιήθηκαν περιλαμβάνουν χαρτί που ανήκε στο Αρχείο του ΚΚΕ με σημαντικό περιεχόμενο λιγνίνης και άλλα δείγματα ιστορικού χαρτιού που δεν περιέχουν ανιχνεύσιμη ποσότητα λιγνίνης, σύγχρονα των δειγμάτων του αρχείου του ΚΚΕ. Τα αποτελέσματα έδειξαν βελτίωση των μετρούμενων ιδιοτήτων και επιβράδυνση του ρυθμού της υποβάθμισης τους σαν αποτέλεσμα της συντήρησης, με εξαίρεση τις οπτικές ιδιότητες των δειγμάτων που περιέχουν λιγνίνη. Τα δείγματα αυτά παρουσίασαν αισθητό κιτρίνισμα, σαν συνέπεια της οξείδωσης της λιγνίνης στο έντονα αλκαλικό περιβάλλον του λουτρού αποξίνισης. Οι μέθοδοι που χρησιμοποιήθηκαν και τα κριτήρια που τέθηκαν αποδείχτηκαν αποτελεσματικά, αφού έδωσαν ικανοποιητικές διαφοροποιήσεις των μετρούμενων ιδιοτήτων των δειγμάτων ανάλογα με τις διεργασίες που αυτά υπέστησαν. Η ανάλυση σε κύριες συνιστώσες έδειξε έντονο συσχετισμό των χρωματικών συντεταγμένων με την μηχανική αντοχή στα δείγματα που δεν περιέχουν λιγνίνη. Όσον αφορά τις συνθήκες φύλαξης του αρχείου, η εργασία αυτή επιβεβαίωσε ότι είναι σε συμφωνία με τα διεθνή πρότυπα, εγγυούμενες έτσι την πλέον μακρόχρονη δυνατή διατήρησή του	el
heal.abstract	In this study, the investigation of criteria and methods for the evaluation of the suitability of paper conservation interventions, the application of them in order to evaluate the conservation nterventions in the Historical Archives of KKE (Greek Communist Party) after the flood of 1994 and the assessment of the environmental conditions of its storage, are attempted for the first time in Greece. The goal of paper conservation is to slow down its chemical, mechanical and esthetic deterioration. After bibliographical research and with experts’ consensus, it was decided that in order to meet the conservation needs of the Archives of KKE, deacidification with calcium hydroxide suspension in water would be applied. The criteria and the methods decided to be used for the evaluation of the conservation treatment are directly related to the fundamental properties of paper whose improvement or deceleration of deterioration is the target of conservation. For the examination of the chemical properties pH measurement was selected, for the mechanical folding endurance, for the optical the measurement of the colour coordinates L* and b* of the CIELab* system and for the structure examination the fiber optics microscopy. The criteria set were on the one hand the improvement of the measured properties as a direct result of the treatment and on the other hand the deceleration of their deterioration as an indirect result after 3 and 6 days of accelerated ageing at 105°C. The samples used include papers that belong to the KKE Archives with a significant lignin content and other samples of historical paper that do not contain detectable quantities of lignin, contemporary to the KKE Archives. The results showed improvement of the measured properties and deceleration of their deterioration as a result of the treatment with one exception: the optical properties of the samples containing lignin. These samples exhibited noticeable yellowing as a result of lignin oxidation in the highly alkaline environment of the deacidification bath. The methods that were used and the criteria that were set proved to be effective since they differentiated the measured properties of the samples accordingly to the processes they were subjected. The principal component analysis revealed a strong relation between the colour coordinates and the mechanical strength of the samples that do not contain lignin. With regard to storage conditions, this study has confirmed that they conform to the international standards, guaranteeing the longest possible preservation.	en
heal.tableOfContents	Πρόλογος 2 Περιεχόμενα 3 Περίληψη 7 Abstract 8 1. Θεωρητικό Μέρος 9 1.1. Γενικό Θεωρητικό Μέρος 9 1.1.1. Το Χαρτί: Ιστορία – Παραγωγή – Ιδιότητες – Αίτια Φθοράς – Μέθοδοι Συντήρησης 10 1.1.1.1. Συνοπτική Ιστορία του Χαρτιού 10 1.1.1.2. Παραγωγή του Χαρτιού 13 1.1.1.3. Ιδιότητες του Χαρτιού 18 1.1.1.3.1. Χημική Σύσταση και Δομή του Χαρτιού 18 1.1.1.3.1.1. Κυτταρίνη 18 1.1.1.3.1.2. Ημικυτταρίνες 23 1.1.1.3.1.3. Λιγνίνη 24 1.1.1.3.2. Ιδιότητες Κυτταρίνης - Χαρτιού 27 1.1.1.3.2.1. Επίδραση του Νερού - Υδατοαπορρόφηση 27 1.1.1.3.2.2. Επίδραση της Θερμοκρασίας 27 1.1.1.3.2.3. Επίδραση Οξέων 29 1.1.1.3.2.4. Επίδραση Αλκαλίων – Αλκαλικού pH 30 1.1.1.3.2.5. Μηχανικές Ιδιότητες 31 1.1.1.4. Βλάβες του Χαρτιού 32 1.1.1.4.1. Χημικές 32 1.1.1.4.1.1. Οξείδωση 32 1.1.1.4.1.2. Υδρόλυση 34 1.1.1.4.1.3. Επίδραση του Φωτός 36 1.1.1.4.2. Μηχανικές 37 1.1.1.4.3. Βιολογικές 38 1.1.1.5. Μέθοδοι Συντήρησης Χαρτιού 40 1.1.1.5.1. Βασικά Στάδια Συντήρησης Χαρτιού 40 1.1.1.5.2. Γενικές Προδιαγραφές Μεθόδων Αποξίνισης 44 1.1.1.5.3. Ειδικές Μέθοδοι Συντήρησης 45 1.1.1.5.3.1. Μέθοδοι Μαζικής Αποξίνισης 45 1.1.1.5.3.2. Μαζική Ολοκλήρωση και Στερέωση με Χαρτοπολτό (Leafcasting) 47 1.1.1.5.3.3. Διάσχιση του Χαρτιού και Στερέωση με Παρεμβολή Υγιούς Χάρτινου Πυρήνα (Paper Splitting) 48 1.1.1.5.4. Ξήρανση Υγρών Βιβλίων και Αρχείων 50 1.1.1.5.5. Δεοντολογία και Ηθική 52 1.1.2. Το Περιβάλλον – Σχεδιασμός – Διαχείριση 56 1.1.2.1. Εισαγωγή 56 1.1.2.2. Σχεδιασμός και Προτεραιότητες 57 1.1.2.2.1. Μέθοδοι Σχεδιασμού 57 1.1.2.2.2. Υπολογισμός Κινδύνων 57 1.1.2.2.3. Καθορισμός της Αξίας 58 1.1.2.2.4. Υπάρχοντες Πόροι 59 1.1.2.2.5. Θέματα Πολιτικής 59 1.1.2.2.6. Προληπτική Συντήρηση 60 1.1.2.2.7. Παρεμβατική Συντήρηση 61 1.1.2.3. Το Περιβάλλον – Φύλαξη και Έκθεση 62 1.1.2.3.1. Θερμοκρασία και Σχετική Υγρασία 62 1.1.2.3.2. Φωτισμός 64 1.1.2.3.3. Ποιότητα Αέρα 65 1.1.2.3.4. Κτιριακά Θέματα 67 1.1.2.3.5. Θέματα Ασφάλειας 68 1.1.2.3.5.1. Πυρκαγιά 68 1.1.2.3.5.2. Νερό 69 1.1.2.3.5.3. Βιολογικοί Παράγοντες 70 1.1.2.3.5.4. Κλοπή – Βανδαλισμός 71 1.2. Ειδικό Θεωρητικό Μέρος 72 1.2.1. Μεθοδολογία Αποτίμησης Καταλληλότητας Επεμβάσεων Συντήρησης 73 1.2.1.1. Περιγραφή Ερευνητικού Σχήματος 74 1.2.1.2. Μέθοδοι Διερεύνησης Ιδιοτήτων Χαρτιού 75 1.2.1.2.1. Μέθοδοι Ελέγχου της Αλλαγής της Υφής, Φύσης, Χημικής σύστασης και Δομής του Χαρτιού 79 1.2.1.2.1.1. Μικροσκόπιο Οπτικών Ινών (FOM) 79 1.2.1.2.1.2. Οπτική Μικροσκοπία (ΟΜ) 81 1.2.1.2.1.3. Ηλεκτρονική Μικροσκοπία – Χημική Μικροανάλυση (SEM – EDX) 82 1.2.1.2.1.4. Υπέρυθρη Φασματοσκοπία με Μετασχηματισμό Fourier σε Συνδυασμό με Μικροσκοπία (FTIR) 82 1.2.1.2.1.5. Μέτρηση pH του εν Ψυχρώ Υδατικού Εκχυλίσματος 83 1.2.1.2.1.6. Προσδιορισμός Αλκαλικού Αποθέματος (Alkali Reserve) 83 1.2.1.2.1.7. Προσδιορισμός Υδατοδιαλυτών Χλωριόντων 84 1.2.1.2.1.8. Ανίχνευση Προσθέτων και Λιγνίνης 84 1.2.1.2.1.9. Μέτρηση Βαθμού Πολυμερισμού της Κυτταρίνης 85 1.2.1.2.2. Μέθοδοι Ελέγχου της Αλλαγής Φυσικοχημικών και Φυσικομηχανικών Ιδιοτήτων 86 1.2.1.2.2.1. Υπολογισμός Αντοχής στις Αναδιπλώσεις (Folding Endurance) 86 1.2.1.2.2.2. Υπολογισμός Εκτατικών Ιδιοτήτων (Tensile Properties) 87 1.2.1.2.2.3. Υπολογισμός Αντίστασης στο Σκίσιμο (Tearing Resistance ) 88 1.2.1.2.2.4. Μέτρηση της Υδατοαπορρόφησης 88 1.2.1.2.2.5. Υπολογισμός Χρωματικής Μεταβολής (CIE Lab*) 89 1.2.1.2.3. Τεχνητή Γήρανση 90 1.2.2. Η Συντήρηση στο Ιστορικό Αρχείο του ΚΚΕ 92 2. Πειραματικό Μέρος 95 2.1. Σχεδιασμός της Πειραματικής Διαδικασίας για την Αποτίμηση της Συντήρησης 96 2.2. Δείγματα: Περιγραφή, Ταξινόμηση, Κωδικοποίηση 100 2.3. Τεχνητή Γήρανση 105 2.4. Εξέταση Δειγμάτων ανά Μέθοδο 106 2.4.1. Εξέταση με το Μικροσκόπιο Οπτικών Ινών (F.O.M.) 106 2.4.1.1. Περιγραφή Μεθόδου – Εκτέλεση Πειράματος 106 2.4.1.2. Αποτελέσματα – Συζήτηση 107 2.4.1.3. Μερικά Συμπεράσματα 110 2.4.2. Χρωματομετρία 111 2.4.2.1. Περιγραφή Μεθόδου – Εκτέλεση Πειράματος 111 2.4.2.2. Αποτελέσματα 114 2.4.2.2.1. Δείγματα Αρχείου ΚΚΕ 114 2.4.2.2.1.1. Σειρά Δειγμάτων Α. 115 2.4.2.2.1.2. Σειρά Δειγμάτων Β. 118 2.4.2.2.1.3. Σειρά Δειγμάτων Δ. 121 2.4.2.2.2. Δείγματα που δεν ανήκουν στο Αρχείο του ΚΚΕ 124 2.4.2.2.3. Συνολική Χρωματική Μεταβολή κατά την Συντήρηση 126 2.4.2.3. Συζήτηση 128 2.4.2.4. Μερικά Συμπεράσματα 129 2.4.3. Μέτρηση Αντοχής στις Αναδιπλώσεις (Folding Endurance) 130 2.4.3.1. Περιγραφή Μεθόδου – Εκτέλεση Πειράματος 130 2.4.3.2. Αποτελέσματα – Συζήτηση 132 2.4.3.3. Μερικά Συμπεράσματα 133 2.4.4. Μέτρηση pH του εν Ψυχρώ Υδατικού Εκχυλίσματος. 134 2.4.4.1. Περιγραφή Μεθόδου – Εκτέλεση Πειράματος 134 2.4.4.2. Αποτελέσματα – Συζήτηση 135 2.4.4.3. Μερικά Συμπεράσματα 135 2.4.5. Μέτρηση Πάχους Χαρτιού και Ανίχνευση Λιγνίνης – Άλλες Παρατηρήσεις. 136 2.5. Στατιστική Επεξεργασία 137 2.6. Γενική Συζήτηση 140 2.7. Γενικά Συμπεράσματα 143 2.7.1. Για την Καταλληλότητα των Κριτηρίων και των Μεθόδων που Χρησιμοποιήθηκαν για την Αποτίμηση 143 2.7.2. Για την Καταλληλότητα των Υλικών και των Επεμβάσεων Συντήρησης 144 2.7.3. Για το Σχεδιασμό των Συνθηκών του Περιβάλλοντος Χώρου 145 2.8. Προοπτικές 146 2.8.1. Προτάσεις Αριστοποίησης των Επεμβάσεων Συντήρησης στο Ιστορικό Αρχείο του ΚΚΕ 146 2.8.2. Προοπτικές της Έρευνας για τη Διαμόρφωση Μεθόδων Αποτίμησης Επεμβάσεων Συντήρησης 148 3. Βιβλιογραφία 150 3.1. Ξενόγλωσση 150 3.2. Ελληνική 156 3.3. Πρότυπα 157 ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ - ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ 159	el
heal.advisorName	Μοροπούλου, Αντωνία	el
heal.committeeMemberName	Κούκιος, Εμμανουήλ	el
heal.academicPublisher	Σχολή Χημικών Μηχανικών	el
heal.academicPublisherID	ntua
heal.numberOfPages	175
heal.fullTextAvailability	true