Η παρούσα μελέτη επιχειρεί, μέσω της βιβλιογραφικής ανασκόπησης, τη διερεύνηση ενός παγκόσμιου κοινωνικού προβλήματος, αυτό της ενδοοικογενειακής βίας. Συγκεκριμένα επιχειρείται μια συνολική παρουσίαση και ανάλυση του προβλήματος, εξετάζοντας συμπεριφορές βίας και επιθετικότητας μεταξύ όλων των μελών σε οικογένειες με πυρηνική δομή.
Η μορφή και οι εκφάνσεις της ενδοοικογενειακής βίας προσδιορίζονται αρχικά με βάση τα εμπλεκόμενα πρόσωπα, τη θέση και το ρόλο αυτών στο οικογενειακό σύστημα (συζυγική κακοποίηση, παιδική κακοποίηση, αδελφική κακοποίηση, κακοποίηση των γονέων από τα παιδιά), και έπειτα με βάση το είδος της βίας που ασκείται: σωματική, ψυχολογική/συναισθηματική, σεξουαλική, λεκτική, οικονομική. Παράλληλα, ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στις σοβαρές ψυχοκοινωνικές επιπτώσεις, βραχύχρονες και μακροχρόνιες, που ενέχει η άσκηση βίας σε επίπεδο κοινωνικό, σωματικό, ψυχολογικό/νοητικό, οι οποίες αναλύονται διεξοδικά για κάθε μέλος της οικογένειες ξεχωριστά. Ωστόσο, επιχειρείται η ανάδειξη των σημαντικότερων παραγόντων που ενοχοποιούνται για την εμφάνιση και διαιώνιση του προβλήματος της ενδοοικογενειακής βίας, ενώ τα αίτια για τον εντοπισμό του εντός του οικογενειακού πλαισίου διερευνούνται τόσο στο πρόσωπο του δράστη, όσο και στο πρόσωπο του θύματος, και στη δομή και οργάνωση ολόκληρου του κοινωνικού συστήματος. Ταυτόχρονα, μέσω της περιγραφής του προβλήματος είναι δυνατόν να εντοπιστούν κοινά χαρακτηριστικά των ατόμων που κακοποιούν και των ατόμων που κακοποιούνται, ενώ επιχειρείται μια προσπάθεια ανάδειξης της έκτασης του μέσω της αναφοράς σε ευρήματα προγενέστερων, αλλά πρόσφατων, ερευνητικών μελετών σχετικών με το θέμα, σε εγχώριο και μη επίπεδο.
Ακολούθως, η προσπάθεια ανεύρεσης των αιτιών της βίας γίνεται περισσότερο συστηματική προεκτείνοντας τη μελέτη του προβλήματος πέρα από το σύστημα της οικογένειας, στην ευρύτερη δομή και οργάνωση της σύγχρονης κοινωνίας. Ένα πλήθος θεωρητικών προσεγγίσεων επιχειρεί μια πληρέστερη ερμηνεία του προβλήματος, εστιάζοντας σε κοινωνικούς, ψυχολογικούς, οικολογικούς, κοινωνικο-βιολογικούς, ανθρωπολογικούς παράγοντες, στη μαρξιστική και φεμινιστική ιδεολογία, με απώτερο σκοπό την ανάδειξη της πολυπλοκότητας του μέσω διαφορετικών ρευμάτων σκέψης.
Στη συνέχεια της μελέτης εξετάζεται το πρόβλημα της ενδοοικογενειακής βίας από τη σκοπιά του παρεμβατικού πλαισίου της Κοινωνικής Εργασίας για την αντιμετώπιση του. Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται σε τρία βασικά μοντέλα παρέμβασης, όπως η προσέγγιση της κρίσης, η θεραπεία οικογενειακών σχέσεων και η επίλυση περιβαλλοντικών προβλημάτων. Η δράση των μεθόδων αυτών εστιάζει όχι μόνο στην κάλυψη των ατομικών αναγκών κάθε μέλους, αλλά και στην άμεση ανταπόκριση στις ανάγκες όλης της οικογενειακής ομάδας, εστιάζοντας παράλληλα στην ενδυνάμωση των σχέσεων της οικογένειας με το ευρύτερο περιβάλλον και την τοπική κοινότητα.
Επιπλέον, πραγματοποιείται μια συνοπτική περιγραφή του θεσπισμένου νομοθετικού πλαισίου αναφορικά με την αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας, εστιάζοντας στις πλέον νέες και καινοτόμες μεταρρυθμίσεις. Ωστόσο, παρόλο το αναθεωρημένο σχέδιο νόμου και τη βελτίωση ορισμένων νομοθετικών διατάξεων προς όφελος των θυμάτων, συνεχίζουν να εντοπίζονται παραλείψεις και ασάφειες, οι οποίες επισημαίνονται.
Έπειτα, πραγματοποιείται μια σύντομη περιγραφή των πλέον αντιπροσωπευτικών υπηρεσιών και δομών ψυχοκοινωνικής υποστήριξης της οικογένειας, αναφορικά με το πρόβλημα της ενδοοικογενειακής βίας, αλλά και γενικότερα. Στόχος είναι να αναδειχθεί η αντιμετώπιση και ο περιορισμός του προβλήματος της βίας μέσω της συμβολής των κοινωνικών υπηρεσιών και άλλων οργανισμών φροντίδας, δίνοντας έμφαση στη συντονισμένη δράση, δικτύωση και συνεργασία τους για την όσο το δυνατό επαρκέστερη στήριξη, ενδυνάμωση και προστασία των θυμάτων. Στο σημείο αυτό υπογραμμίζεται η ανάγκη κατάρτισης εξειδικευμένων προγραμμάτων πρόληψης και αντιμετώπισης του προβλήματος, καθώς είναι χαρακτηριστικός ο πολυσύνθετος χαρακτήρας των προβλημάτων και των αναγκών των θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας και όλων των εμπλεκομένων προσώπων.
Τέλος, πρέπει να αναφερθεί ότι βαθύτερος σκοπός ανάλυσης του προβλήματος της βίας εντός της οικογενειακής ομάδας είναι η ανάδειξη της αλληλεπίδρασης όλων εκείνων των διαφορετικών παραγόντων που επαληθεύουν την πολυπλοκότητα του και τον επικίνδυνο χαρακτήρα των διαστάσεων του. Είναι γεγονός ότι η ενδοοικογενειακή βία αποτελούσε ήδη μια κοινωνική κατάσταση, πολύ πριν αναγνωριστεί ως κοινωνικό πρόβλημα. Σε αυτό το σημείο ελλοχεύει ακόμα ο κίνδυνος για τα θύματα αυτής της μορφής βίας, καθώς παρατηρείται ότι, στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, ακόμη και στις μέρες μας δυσκολεύονται πολύ να κατανοήσουν πότε μια συμπεριφορά καταπατά και ισοπεδώνει τις αξίες και τα θεμελιώδη δικαιώματα τους, πότε αυτή η συμπεριφορά αποτελεί άσκηση βίας εναντίον τους, ανεξάρτητα αν οι συνέπειες αυτής είναι ορατές ή μη, με αποτέλεσμα έναν έντονο δισταγμό σε ότι αφορά τη διεκδίκηση αυτονομίας.