Η νοσηλευτική, ως ανθρωπιστική επιστήμη, προσφέρει τις υπηρεσίες της στην ολοκληρωμένη φροντίδα του ασθενή. Κάθε νοσηλευτικός χειρισμός εμπεριέχει την πιθανότητα λάθους. Ο Meurier όρισε το νοσηλευτικό λάθος ως «κάθε πράξη, απόφαση ή παράλειψη ενός νοσηλευτή που αξιολογήθηκε ως μη ορθή από εμπειρότερους συναδέλφους και είχε δυσμενείς συνέπειες για τους ασθενείς». Τα λάθη στη χορήγηση φαρμάκων αποτελούν τη συχνότερη κατηγορία νοσηλευτικών λαθών. Τα φαρμακευτικά λάθη έχουν αντίκτυπο στην υγεία και την ασφάλεια των ασθενών, αλλά και τεράστιο οικονομικό κόστος για τα συστήματα υγείας κάθε χώρας. Σκοπός: Στην παρούσα μελέτη διερευνήθηκαν οι αιτιολογικοί παράγοντες εμφάνισης νοσηλευτικών λαθών, η συχνότητα εμφάνισης φαρμακευτικών λαθών στην κλινική πράξη, καθώς και οι τρόποι αναφοράς, καταγραφής και διαχείρισης των νοσηλευτικών λαθών στον ελληνικό χώρο. Υλικό – μέθοδος: Για τους σκοπούς της μελέτης χρησιμοποιήθηκε περιγραφικός συγχρονικός σχεδιασμός. Το δείγμα αποτέλεσαν 176 διπλωματούχοι νοσηλευτές, οχτώ δημόσιων και τριών ιδιωτικών νοσοκομείων, που εργάζονται σε ΜΕΘ και στα καθήκοντά τους περιλαμβάνεται η χορήγηση φαρμάκων. Η συλλογή των δεδομένων έγινε με τη χρήση ανώνυμου δομημένου ερωτηματολογίου, το οποίο περιλάμβανε δημογραφικά χαρακτηριστικά του δείγματος και ερωτήσεις κλειστού τύπου σχετικά με τους παράγοντες που ενοχοποιούνται για την εμφάνιση λαθών, καθώς και την διαχείριση αυτών των λαθών. Για την διερεύνηση ύπαρξης συσχέτισης μεταξύ των δημογραφικών στοιχείων και των διαφόρων ερωτήσεων που αναφέρονται στην διαχείριση των λαθών από τους νοσηλευτές, χρησιμοποιήθηκε το κριτήριο ετερογένειας X2 του Pearson, ενώ για τον έλεγχο ύπαρξης συσχέτισης μεταξύ των ερωτήσεων που αποτυπώνουν τις απόψεις των συμμετεχόντων για τις εργασιακές συνθήκες και τη διαχείριση των λαθών εφαρμόστηκε ο μη-παραμετρικός συντελεστής συσχέτισης του Spearman (Spearman rho).Για την πραγματοποίηση της στατιστικής ανάλυσης χρησιμοποιήθηκε το λογισμικό SPSS 17. Αποτελέσματα: Μετά τη στατιστική ανάλυση των δεδομένων οι σημαντικότεροι αιτιολογικοί παράγοντες για την εμφάνιση λαθών είναι ο νοσηλευτικός φόρτος εργασίας (78,9%), η απόσπαση της προσοχής των νοσηλευτών (75,8%), η επαγγελματική εξουθένωση (56,8%). Περισσότεροι από 9 στους 10 νοσηλευτές αναλογικά έχουν υποπέσει σε φαρμακευτικά λάθη (91,5%), με συχνότερα, τη λάθος δόση (34,7%), τη λάθος ώρα χορήγησης (32,4%). Τέλος, οι ερωτηθέντες σε ποσοστό 86,6% πιστεύουν ότι η επίσημη καταγραφή των νοσηλευτικών λαθών θα βελτίωνε την παρεχόμενη φροντίδα υγείας. Συμπεράσματα: Τα νοσηλευτικά λάθη αποτελούν μία πραγματικότητα για τα ελληνικά νοσοκομεία, με κυριότερους αιτιολογικούς παράγοντες τον φόρτο εργασίας, την επαγγελματική εξουθένωση και τις συχνές διακοπές των νοσηλευτών κατά τη διάρκεια προετοιμασίας και χορήγησης της φαρμακευτικής αγωγής. Παρότι οι νοσηλευτές επιθυμούν την επίσημη καταγραφή των λαθών, μεγάλο μέρος αυτών αρνείται να αποκαλύψει τυχόν νοσηλευτικά λάθη, ενώ στην Ελλάδα δεν υφίσταται κανένας μηχανισμός διαχείρισης των λαθών αυτών.
Nursing, as a humanitarian science, offers its services, on the comprehensive care of patients. Each
nurse handling, involves the possibility of error. Meurier appointed nursing error as “any act, any
decision or omission by a nurse, assessed as incorrect, by more experienced colleagues, and have
adverse consequences for patients”. Medication errors are the most common category of nursing
errors. They affect health, patient safety and also have a high economic impact to health systems of
each country.
Aim: The present study investigated the causative factors of nursing errors, the frequency of
medication errors and the ways of reporting, recording and managing these errors in the hospitals
of Greece.
Method: For the purpose of this study, a descriptive cross-sectional design was used. The sample
consisted of 176 registered nurses, from eight public and three private hospitals, working in the
ICU and their duties included the administration of drugs. Data collection was performed using an
anonymous structured questionnaire that included demographic characteristics of the sample and
closed questions about the factors implicated in the occurrence of errors and their management. To
investigate the existence of correlation between demographics and various questions referred to
the management of errors by nurses, the criterion of heterogeneity X2 of Pearson was used and to
check for correlation between questions that reflect the participants' views on working conditions
and management of errors, the non-parametric correlation coefficient of Spearman (Spearman rho)
was applied. The statistical analysis was performed using SPSS 17 software.
Results: After statistical analysis of data, the most important causative factors for the occurrence of
errors are the nursing workload (78.9%), the distraction of nurses (75.8%) and the burnout
(56.8%). More than 9 out of 10 nurses have made errors in drug administration (91.5%), especially
with the wrong dose (34.7%) and the wrong time of administration (32.4%). Finally, 86.6% of the
respondents believed that the official record of nursing errors would improve health care
provision.
Conclusions: Nursing errors are a reality for Greek hospitals. The major causative factors are
workload, burnout and frequent interruptions to nurses during preparation and administration of
medication. Although nurses seem to want the official record of errors, much still refuses to reveal
any, while in Greece there is no formal mechanism to manage these errors.