Μελέτη για την κατάσταση διατήρησης και την συντήρηση των τοιχογραφιών του Ιερού Ναού της Υπαπαντής - Αγ. Λαυρεντίου στα Μέγαρα

dc.contributor.author	Μουρτζίκου, Αθηνά	el
dc.date.accessioned	2014-06-02T13:14:52Z
dc.date.available	2014-06-02T13:14:52Z
dc.date.issued	2014-06-02
dc.identifier.uri	http://hdl.handle.net/11400/531
dc.rights	Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα 3.0 Ηνωμένες Πολιτείες	*
dc.rights.uri	http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/us/	*
dc.source	http://www.teiath.gr/sgtks/saet/	en
dc.subject	Μέγαρα
dc.subject	Εκκλησιαστική ιστορία
dc.subject	Παλαιοχριστιανικά μνημεία
dc.subject	Εικονογραφική περιγραφή ναού
dc.subject	Τοιχογραφίες
dc.subject	Περιβαλλοντικές παράμετροι
dc.subject	Συντήρηση τοιχογραφιών
dc.title	Μελέτη για την κατάσταση διατήρησης και την συντήρηση των τοιχογραφιών του Ιερού Ναού της Υπαπαντής - Αγ. Λαυρεντίου στα Μέγαρα	el
heal.type	bachelorThesis
heal.classification	Fine Arts--Visual arts--Examination and conservation of works of art
heal.classification	Έργα τέχνης - Συντήρηση και αποκατάσταση
heal.classificationURI	http://inkdroid.org/lcco/N8554-8585
heal.classificationURI	N/A-Έργα τέχνης - Συντήρηση και αποκατάσταση
heal.language	el
heal.access	free
heal.recordProvider	Τ.Ε.Ι. Αθήνας, Σχολή Καλλιτεχνικών Σπουδών, Τμήμα Συντήρησης Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης	el
heal.publicationDate	2005
heal.bibliographicCitation	Μουρτζίκου, Αθηνά (2005), "Μελέτη για την κατάσταση διατήρησης και την συντήρηση των τοιχογραφιών του Ιερού Ναού της Υπαπαντής - Αγ. Λαυρεντίου στα Μέγαρα", Τ.Ε.Ι. Αθήνας, Σχολή Καλλιτεχνικών Σπουδών, Τμήμα Συντήρησης Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης	el
heal.abstract	Αντικείμενο μελέτης της εργασίας αυτής που ακολουθεί είναι η κατάσταση διατήρησης των τοιχογραφιών του Ιερού Ναού της Υπαπαντής του Κυρίου – Αγίου Λαυρεντίου, στα Μέγαρα. Το μνημείο που έχει κριθεί διατηρητέο, παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον τόσο γιατί κτίσθηκε στα ερείπια του αρχαίου Βουλευτήριου των Μεγάρων, όσο και για τις ίδιες τις τοιχογραφίες του. Πρόκειται για τοιχογραφίες 4 διαφορετικών περιόδων ή 4 διαφορετικών καλλιτεχνών που χαρακτηρίζονται ως δειγματολόγιο της μεταβυζαντινής τέχνης. Σκοπός της εργασίας αυτής είναι η μελέτη των ιστορικών και εικονογραφικών στοιχείων των τοιχογραφιών, της τεχνολογίας κατασκευής τους, της κατάστασης διατήρησης τους, των παραγόντων που τις επηρεάζουν και η προσπάθεια απόδοσης λύσεων στα προβλήματα που παρουσιάζουν, έτσι ώστε να διατηρηθούν όσο το δυνατόν καλύτερα στο χώρο και το χρόνο	el
heal.abstract	The following study is dealing with matters of maintenance of the mural paintings of the church of Ypapanti of Christ and Saint Lavrentios, in the area of Megara. The monument which haw been declared a building to be preserved, it was rebuilt on the rains of the ancient Parliament of Megara, but also because of its mural paintings. They have been made in 4 different seasons or by 4 different artists. The murals are characterized as a sample collection of Late Byzantine art. The purpose of this study is research of the historical and iconographical characteristics of the mural paintings, their structural technology, and their state of maintenance and the research of the factors which influence them. The purpose of this study is also an effort to give solutions to the problems that have been found throughout the previous research, so as the murals to be preserved as better as possible in space and time.	en
heal.tableOfContents	1. ΠΕΡΙΛΗΨΗ ………………………………………………………………………………………………………..5 2. Η ΠΟΛΗ ΤΩΝ ΜΕΓΑΡΩΝ 2.1 Γεωγραφική θέση ………………………………………………………………………………………6 2.2 Ιστορική αναδρομή ……………………………………………………………………………………6 3. ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ 3.1 Εκκλησιαστική ιστορία και Παλαιοχριστιανικά μνημεία…………………………9 3.2 Τα δίκλιτα ναϊδια ……………………………………………………………………………………….9 4. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΝΑΟΥ ΤΗΣ ΥΠΑΠΑΝΤΗΣ –ΑΓ. ΛΑΥΡΕΝΤΙΟΥ 4.1 Τοποθεσία του ναού…………………………………………………………………………………..10 4.2 Αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά του ναού ………………………………………………11 4.2.1 Τυπολογία………………………………………………………………………………………………..11 4.2.2 Ναοδομία…………………………………………………………………………………………………12 5. ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΝΑΟΥ 5.1 Χρονολογία – Ζωγράφος……………………………………………………………………………14 5.2 Εικονογραφικό πρόγραμμα……………………………………………………………………….14 5.2.1 Ιερό Βήμα του ναού………………………………………………………………………………14 5.2.2 Τέμπλο. ………………………………………………………………………………………………….18 5.2.3 Δυτικός τοίχος του ναού…………………………………………………..…………………22 5.2.4 Ιερό Βήμα του παρεκκλησίου………………………………………………………………23 6. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΤΩΝ ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΩΝ 6.1 Οι τοιχογραφίες – Γενικά ………………………………………………………………………..25 6.2 Τοίχοι και Σοβάδες (επιχρίσματα)…………………………………………………………27 6.3 Συνδετικά Μέσα για την Τοιχογραφία – Ασβέστης………………………………28 6.4 Τεχνικές τοιχογραφιών………………………………………………………………………….29 6.4.1 Καταγωγή του Πραγματικού Φρέσκο (Νωπογραφίας)…………………….29 6.4.2 Ημινωπογραφία…………………………………………………………………………………….30 6.4.3 Ζωγραφική επί Τοίχων με Στεγνά Επιχρίσματα (Secco Paintings)………………………………………………………………………………………….30 6.5 Καταγραφή χρωμάτων που χρησιμοποιήθηκαν στην κατασκευή των τοιχογραφιών…………………………………………………………………………………………………..31 6.5.1 Τα χρώματα γενικά……………………………………………………………………………....31 6.5.2 Κατηγορίες των χρωμάτων – χρωστικές…………………………………………..32 6.5.2i Γεώδεις ή ορυκτές χρωστικές…………………………………………………………..32 6.5.2.ii Συνθετικές χρωστικές……………………………………………………………………..33 6.5.3 Οι σημαντικότερες χρωστικές που έχουν χρησιμοποιηθεί στην κατασκευή των τοιχογραφιών……………………………………………………………………...33. 6.5.3i Λευκές χρωστικές……………………………………………………………………………….33 6.5.3ii Κίτρινες χρωστικές…………………………………………………………………………….33 6.5.3iii Κόκκινες χρωστικές………………………………………………………………………….34 6.5.3iv Μπλε χρωστικές………………………………………………………………………………..34 6.5.3v Πράσινες χρωστικές………………………………………………………………………….35 6.5.3vi Μαύρες χρωστικές……………………………………………………………………………35 7. ΑΙΤΙΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΗΣ ΤΩΝ ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΩΝ 7.1 Αίτια φθοράς – γενικά………………………………………………………………………………36 7.1.1 Γήρανση κονιάματος……………………………………………………………………………..36 7.1.2 Επίδραση της υγρασίας…………………………………………………………………………36 7.1.2.i Υγρασία από διαρροή και διήθηση…………………………………………………….37 7.1.2ii Εσωτερική και εξωτερική συμπύκνωση υδρατμών…………………………37 7.1.2iii Ανερχόμενη υγρασία………………………………………………………………………….38 7.1.3 Δράση αλάτων………………………………………………………………………………………..39 7.1.4 Βιολογικοί παράγοντες………………………………………………………………………….39 7.1.5 Μολυσμένη ατμόσφαιρα…………………………………………………………………………40 7.1.6 Επίδραση φωτός…………………………………………………………………………………….41 7.1.7 Δράση του ανέμου…………………………………………………………………………………41 7.1.8 Φθορές από νεότερες επεμβάσεις……………………………………………………..41 7.1.9 Άλλα αίτια φθοράς……………………………………………………………………………….42 8. ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗΣ ΤΩΝ ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΩΝ 8.1 Υποστήριγμα …………………………………………………………………………………………….44 8.2 Υπόστρωμα……………………………………………………………………………………………….44 8.2.1 Ιερό Βήμα του κυρίως ναού………………………………………………………………..44 8.2.2 Τέμπλο…………………………………………………………………………………………………..46 8.2.3 Δυτικός τοίχος…………………………………………………………………………………….46 8.2.4 Ιερό Βήμα του παρεκκλησίου……………………………………………………………..46 8.3 Απώλειες κονιάματος …………………………………………………………………………….47 8.3.1 Ιερό Βήμα του ναού………………………………………………………………………………47 8.3.2 Τέμπλο……………………………………………………………………………………………………50 8.3.3 Δυτικός τοίχος……………………………………………………………………………………..52 8.3.4 Ιερό Βήμα του παρεκκλησίου………………………………………………………………52 8.4 Ζωγραφική επιφάνεια ……………………………………………………………………………53 8.4.1 Απώλειες – απολεπίσεις – επικαθίσεις – εκδορές……………………………53 8.4.1.i Ιερό Βήμα του ναού…………………………………………………………………………….53 8.4.1.ii Τέμπλο…………………………………………………………………………………………………57 8.4.1.iii Δυτικός τοίχος………………………………………………………………………………….59 8.4.1.iv Ιερό Βήμα του παρεκκλησίου ………………………………………………………….61 8.5 Άλατα ………………………………………………………………………………………………………..62 8.5.1 Ιερό Βήμα του ναού……………………………………………………………………………….62 8.5.2 Τέμπλο…………………………………………………………………………………………………….64 8.5.3 Δυτικός τοίχος……………………………………………………………………………………..65 8.5.4 Ιερό Βήμα του παρεκκλησίου……………………………………………………………..65 8.6 Νεότερες επεμβάσεις. ……………………………………………………………………………65 8.7 Συμπεράσματα…………………………………………………………………………………………..70 9 ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΠΑΡΑΜΕΤΡΩΝ ΤΟΥ ΝΑΟΥ 9.1 Σχετική υγρασία – Θερμοκρασία……………………………………………………………..72 10 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ – ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΩΝ ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΩΝ 10.1 Μελέτη τεχνολογικών στοιχείων – δειγματοληψίες…………………………73 10.2 Προαπαιτούμενες εργασίες………………………………………………………………..74 10.3 Συστηματική συντήρηση – αποκατάσταση ………………………………………..76 10.3.1 Γενικά………………………………………………………………………………………………….76 10.3.2 Στερέωση υποστρώματος ……………………………………………………………….77 10.3.3 Στερέωση αποκολλημένου ζωγραφικού στρώματος…………………….78 10.3.4 Αφαίρεση νεότερων επεμβάσεων ( κονιαμάτων και ασβεστοχρισμάτων)………………………………………………………………………………………79 10.3.5 Περιμετρικές στερεώσεις με κονίαμα- στεφανώματα…………………..79 10.3.6 Ενέματα……………………………………………………………………………………………….80 10.3.7 Συμπλήρωση απωλειών κονιάματος………………………………………………..81 10.3.8 Καθαρισμός ζωγραφικής επιφάνειας από επικαθίσεις – αφαίρεση αλάτων………………………………………………………………………………………………………………81 10.3.9 Αφαίρεση επιζωγραφήσεων……………………………………………………………….83 10.3.10 Αισθητική αποκατάσταση………………………………………………………………….83 11. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 11.1 Παράρτημα μετρήσεων υγρασίας…………………………………………………………..84 12. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ	el
heal.advisorName	Μίνως, Νικόλαος	el
heal.committeeMemberName	Μίνως, Νικόλαος	el
heal.academicPublisher	Σχολή Καλλιτεχνικών Σπουδών, Τμήμα Συντήρησης Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης	el
heal.academicPublisherID	teiath
heal.numberOfPages	94
heal.fullTextAvailability	false
heal.dateCreated	2005