Ο εντοπισμός των μη αναλυτικών σφαλμάτων στο εργαστήριο κλινικής χημείας

dc.contributor.author	Καρκαλούσος, Πέτρος	el
dc.date.accessioned	2015-05-06T14:50:03Z
dc.date.available	2015-05-06T14:50:03Z
dc.date.issued	2015-05-06
dc.identifier.uri	http://hdl.handle.net/11400/9786
dc.rights	Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα 3.0 Ηνωμένες Πολιτείες	*
dc.rights.uri	http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/us/	*
dc.source	http://www.ekmed.gr/cms_pages.php?sec=periodiko&cat=trexon&l=gr	el
dc.source	http://users.teiath.gr/petef/Web_CV/Articles/Articles_pdf/QC_by_using_single_patients_results_Karkalousos.pdf	el
dc.subject	Στατιστικός έλεγχος ποιότητας
dc.subject	Μη αναλυτικά σφάλµατα
dc.subject	∆ιαφορές ∆έλτα
dc.subject	Χάσµα Ανιόντων
dc.subject	Κρίσιµες Τιµές
dc.subject	Statistical quality control
dc.subject	No-analytical mistakes
dc.subject	Delta Checks
dc.subject	Anion Gap
dc.subject	Critical Values
dc.title	Ο εντοπισμός των μη αναλυτικών σφαλμάτων στο εργαστήριο κλινικής χημείας	el
dc.title	Μέθοδοι εντοπισµού µη αναλυτικών σφαλµάτων στο εργαστήριο κλινικής χηµείας	el
heal.type	journalArticle
heal.classification	Medicine
heal.classification	Technology
heal.classification	Ιατρική
heal.classification	Τεχνολογία
heal.classificationURI	http://id.loc.gov/authorities/subjects/sh00006614
heal.classificationURI	http://zbw.eu/stw/descriptor/10470-6
heal.classificationURI	N/A-Ιατρική
heal.classificationURI	N/A-Τεχνολογία
heal.keywordURI	http://zbw.eu/stw/descriptor/15066-2
heal.language	el
heal.access	free
heal.recordProvider	Σχολή Επαγγελμάτων Υγείας και Πρόνοιας. Τμήμα Ιατρικών Εργαστηρίων	el
heal.publicationDate	2004
heal.bibliographicCitation	Καρκαλούσος, Π. (2004) Μέθοδοι εντοπισµού µη αναλυτικών σφαλµάτων στο εργαστήριο κλινικής χηµείας. "Εφαρμοσμένη Κλινική Μικροβιολογία και Εργαστηριακή Διαγνωστική", 9 (3), σ. 118-131. Διαθέσιμο στο: http://users.teiath.gr/petef/Web_CV/Articles/Articles_pdf/QC_by_using_single_patients_results_Karkalousos.pdf [Έγινε Πρόσβαση].	el
heal.abstract	Τα χονδροειδή λάθη αποτελούν µια µεγάλη κατηγορία σφαλµάτων τα οποία συµβαίνουν συνήθως πριν ή µετά την ανάλυση. Πρόκειται για λάθη οφειλόµενα κατά το πλείστον στον ανθρώπινο παράγοντα (σφάλµατα δειγµατοληψίας, γραµµατειακά λάθη) ή σε αστοχίες του υλικού (βλάβη αναλυτών, ελλιπή συντήρηση αναλυτών, φυγοκέντρων κ.α.). Η ανίχνευσή τους είναι άλλες φορές εύκολη (π.χ. βλάβη αναλυτή) και άλλες φορές εξαιρετικά δύσκολη (γραµµατειακά λάθη, σύγχυση δειγµάτων). Η δραµατική αλλοίωση που επιφέρουν στα αποτελέσµατα των ασθενών καθώς και η µεγάλη συχνότητά τους (συνολικά το 90% των εργαστηριακών σφαλµάτων) καθιστά απαραίτητη την υιοθέτηση από το εργαστήριο κατάλληλων µεθόδων εντοπισµού τους. Η σηµαντικότερη από αυτές τις µεθόδους είναι οι «διαφορές δέλτα». Πρόκειται για τις διαφορές των σηµερινών τιµών του δείγµατος ενός ασθενούς σε σχέση µε τις προηγούµενες τιµές του. Οι διαφορές αυτές συγκρίνονται µε συγκεκριµένα όρια αναφοράς τα οποία υπολογίζονται µέσα στο εργαστήριο, είτε µε βάση τη βιολογική διακύµανση της ουσίας είτε εφαρµόζοντας στατιστική ανάλυση. Προτιµότερη µέθοδος είναι η χρήση των εκατοστηµορίων. Αποδεκτές τιµές διαφορών δέλτα θεωρούνται εκείνες που βρίσκονται µεταξύ 5 και 95 εκατοστηµορίου. Τιµές διαφορών δέλτα έξω από τα όρια αυτά θεωρούνται ακραίες τιµές και πρέπει να αναζητηθεί η αιτία που τις προκάλεσε. Οι ακραίες τιµές µπορεί να οφείλονται είτε σε χονδροειδές λάθος είτε σε δραµατική επιδείνωση ή βελτίωση της υγείας του ασθενούς. Προτού δοθεί απάντηση στον ασθενή θα πρέπει να αναζητηθεί τι από τα δύο συµβαίνει. Άλλες µέθοδοι οι οποίες µπορούν να εφαρµοστούν παράλληλα µε τις διαφορές δέλτα είναι το «χάσµα ανιόντων» και οι «κρίσιµες τιµές». Το χάσµα ανιόντων αφορά αναλυτές που προσδιορίζουν συγκεντρώσεις ιόντων. Υπολογίζεται συνήθως από τη σχέση: [Na+]– [HCO3-] - [Cl-]. Tιµές χάσµατος ανιόντων µεγαλύτερες από 24 mmol/lt ή µικρότερες από 2 mmol/lt θεωρούνται ακραίες και θα πρέπει να επιβεβαιωθεί τυχόν δραµατική επιδείνωση της υγείας του ασθενούς ή να αναζητηθεί βλάβη στον αναλυτή. Οι κρίσιµες τιµές είναι τιµές που θέτουν σε άµεσο κίνδυνο την υγεία του ασθενούς. Είναι δυνατόν όµως να οφείλονται και σε χονδροειδές σφάλµα. Σε αυτή την περίπτωση πριν από την απόδοση των αποτελεσµάτων οφείλουµε να επαναλαµβάνουµε την µέτρηση και να ελέγχουµε το ιστορικό του ασθενούς.	el
heal.tableOfContents	Gross errors are serious laboratory mistakes which are usually due to human factors or to hardware damages. They are a large group of errors and they happened usually before or after the analytical determination. Its detection is sometimes too easy (breakdown of analyzer) but other times too difficult (secretarial mistakes, sampling mix-up). Gross errors change the patients’ results and cause a very serious medical mistake. Their large proportion (almost the 90% of the total laboratory mistakes) force the laboratory scientists to put into practice statistical methods for their quick detection. The most important of these methods are Delta Checks. These are the differences between the most recent results and the former results of the same patient. These differences are compared to specific reference values. The estimation of these reference values can be based on the biological variation of each analyte or on statistical analysis of numerous values. The best statistical method is the measuring of the 5th and 95th percentile. Accepted Delta Checks are considered the values between 5th and 95th percentile. Delta Checks lower than 5th percentile or larger than 95th percentile are considered as “outliers” and the analyzer’s user must find the reason which causes it. The reason may be a gross mistake or a dramatically change of the patient’s health. In any case the laboratory personnel must find which of these two happened before the patient takes his results. Other methods that can be used in parallel with Delta Checks are Anion Gap and Critical Limits. Anion Gap is usually estimated by the equation [Na+]– ([HCO3-] + [Cl-]) and it is used only on analyzers which determinate all the anions. Anion Gap values larger than 24 mmol/lt or lower than 2 mmol/lt are considered as “outliers”. Critical Values are the analyte’s concentrations which are extremely dangerous for the patient’s life. It is also possible critical values to be due to a gross error. For the reasons described, these determinations must be repeated and the history file of the patient must be checked.	en
heal.publisher	Γιαννάκη-Ψινάκη, Μ.	el
heal.publisher	Κανελλοπούλου, Μ.	el
heal.journalName	Εφαρμοσμένη Κλινική Μικροβιολογία και Εργαστηριακή Διαγνωστική	el
heal.journalType	peer-reviewed
heal.fullTextAvailability	false