Η χρόνια σωματική ασθένεια επιβαρύνει τα παιδιά και την οικογένειά τους με οργανικά και λειτουργικά προβλήματα,
επανειλημμένες ιατρικές επισκέψεις, πολύπλοκες εξετάσεις, συχνές νοσηλείες, αβεβαιότητα για το μέλλον και
σύνθετα δευτερογενή ψυχολογικά, κοινωνικά και εκπαιδευτικά προβλήματα.
Σκοπός: Σκοπός της παρούσας ανασκόπησης ήταν η παρουσίαση και κριτική προσέγγιση των δυσκολιών
προσαρμογής του παιδιού με χρόνιο νόσημα (7-11 ετών) αλλά και του οικογενειακού του περιβάλλοντος όπως
καταγράφονται διεθνώς και στην Ελλάδα.
Υλικό και μέθοδος: Στη παρούσα ανασκόπηση η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε περιλάμβανε εξειδικευμένη
ηλεκτρονική αναζήτηση άρθρων στο PubMed, σε διεθνή και ελληνικά βιο-ιατρικά περιοδικά που διερευνούν την
διαδικασία προσαρμογής των παιδιών σε χρόνιες νόσους όπως το Άσθμα, ο Σακχαρώδης Διαβήτης, η Μεσογειακή
αναιμία, οι Καρδιαγγειακές νόσοι και τα Νεοπλάσματα χρησιμοποιώντας ειδικές λέξεις-κλειδιά π. χ χρόνιο σωματικό
νόσημα, χρόνια ασθένεια κι οικογένεια, παιδί και χρόνια ασθένεια. Ανευρέθηκαν 29 ξενόγλωσσα άρθρα και 16
ελληνικά της τελευταίας δεκαπενταετίας.
Αποτελέσματα: Τα παιδιά με χρόνια σωματική νόσο αντιμετωπίζουν ψυχοσυναισθηματικές δυσκολίες (κατάθλιψη,
αυξημένο άγχος) διαταραχές στη συμπεριφορά (υπερκινητικότητα, κοινωνική απομόνωση) και προβλήματα στη
μαθησιακή τους επίδοση. Οι οικογένειές τους επηρεάζονται εξίσου από τη χρόνια νόσο του παιδιού σε πολλαπλά
επίπεδα καθώς διαταράσσεται η συνοχή τους καθώς κι οι μεταξύ τους συναισθηματικές σχέσεις, οι ρόλοι που
καλούνται να υιοθετήσουν απέναντι στα νέα δεδομένα (δυσκολίες στα αδέλφια και ανάμεσα στο ζευγάρι). H
κατάσταση στην Ελλάδα αναδεικνύει σημαντικά προβλήματα και παραλείψεις οι οποίες ζητούν άμεση αντιμετώπιση
(θέμα επιχορηγήσεων και δωρεών στους συλλόγους, παροχές ασφαλιστικών φορέων, στελέχωση και λειτουργία
νοσηλευτικών μονάδων, ενημέρωση κοινού κ.α.).
Συμπεράσματα: Η ολοκληρωμένη αντιμετώπιση των επιπτώσεων της χρόνιας σωματικής ασθένειας, τόσο σε
ιατρικό όσο και σε ψυχοκοινωνικό επίπεδο, απαιτεί την παροχή ολοκληρωμένης φροντίδας μέσω συντονισμένων
ιατρικών, ψυχολογικών, εκπαιδευτικών και κοινωνικών υπηρεσιών.
Chronic physical illness burdens children and their families with organic and functional problems, repeated medical
visits, complicated tests, frequent hospitalizations, uncertainty about the future and complex secondary psychological,
social and educational problems.
Purpose: The purpose of the present study was the presentation and the critical approach to the adjustment
difficulties of a child with chronic disease (7-11 years) and of its family as recorded in Greece and internationally. Material and Methods: In this review, the methodology followed included specialized electronic search of articles in
PubMed, in international and Greek biomedical journals that explore the process of adaptation of children to chronic
diseases such as asthma, diabetes, thalassemia, cardiovascular diseases and neoplasms using special keywords e.g.
chronic physical illness, chronic disease and family, child and chronic disease. There were 29 foreign articles and 16
greek ones during the last fifteen years.
Results: Children with chronic physical diseases face psycho-emotional difficulties (depression, increased anxiety),
behavioural disorders (hyperactivity, social isolation) and learning difficulties. Their families are equally affected by
chronic disease on multiple levels as their cohesion is disrupted as well as the emotional relationships between them,
the roles they should adopt towards the new situation (difficulties between the couple and the siblings). This situation
in Greece highlights major problems and failures that require immediate attention (on grants and donations to
associations, insurance providers, staffing and operation of hospital units, public awareness, etc.)
Conclusions: The comprehensive treatment of the effects of chronic physical illness, both medical and psychosocial
in level, requires the provision of comprehensive care through coordinated medical, psychological, educational and
social services.